Gecen hafta cadilar bayramini kutladik. Japonya'da boyle bir gelenek olmamasina ragmen Amerika'ya olan buyuk ozenti sebebiyle herkes cadilar bayrami telasindaydi ve her yer de turuncu-siyah cadilar bayrami suslemeleriyle doluydu. Amerikalilar da ne kadar ugrastilar olay yarattilar anlatamam. Ben de bir arkadasin verdigi kostumle cadi oldum. Evet cadilar bayraminda cadi olmak hic orjinal degil ama elimizde bu vardi napalim. Ozel olarak cadilar bayrami kostumu alacak degilim. Ayrica cadi kostumu super oturdu bana, ruhumda var sanirsam.
Japon erkeklerini bilmiyorum ama kizlariyla bir yerlere gidiyorsaniz yandiniz. Hic bir seye hakim degiller. Gelmeden bir Japon arkadasim soylemisti zaten Japon kizlari cok kararsiz olur diye. Ama bu kararsizlik degil artik. Ne yaptiklari, ne yapmak istedikleri, ne dusundukleri ya da dusunmedikleri kuskulu. Hic birsey beli olmuyor. Cildiriyorum yanlarinda, ciglik atasim filan geliyor. Soyle yapalim, bakin suraya soyle gidiliyormus diye dayanamayip hep ben yonlendiriyorum. Japon olan sizsiniz yollari, nerde ne yapildigini niye ben anlatiyorum size, niye? Bir tek ben degil burdaki butun Turk arkadaslarim da boyle dusunuyor, cildiriyoruz bu konuda lutfen biraz konuya hakim olun. Bir de heryere bir haritayla gitme telasi. Sadece Japon kizlari degil butun Japonlar heryere haritayla gidiyorlar. Hemen telefonlarini cikarip haritaya bakiyorlar, oyle devam ediyorlar yola. Hic bana gore degil, soruveriyorum birine ogreniyorum iste, ne gerek var harita filan.
Okulun yaninda Komatsu adinda kocaman bir fabrika var. Girisinde de hep bir adam bekliyor. Hayir guvenlik filan zaten var bu sadece durup gelen gecene selam veren bir adam. Japonya'da boyle gereksiz is yapan bir suru insan var. Istihdam mi yaratmaya calisiyorlar anlamiyorum. Neyse gecen gun tam bu fabrikanin onune geldim. Bu adam icerden kamyon kolay ciksin diye arabalari durdurmus kamyona gel gel diyor. Halbuki gel gel demese de kamyon yolun bos oldugunu gorup cikabilir. Neyse. Ben de bisikletimle durup kamyonun gecmesini bekledim dogal olarak. Bu sirada bu adam kamyon sebebiyle bekledigimi gordu ve o yuzune yerlesen kahrolma ifadesini gormeliydiniz. Geldi yanima binbir ozurler, egilmeler falan. Hayir ne var yani? Ozur diliyosun bir de ustune egilip bukuluyorsun. Ben uzuluyorum, sikma canini beklerim 30 saniye demek istedim diyemedim daha da mahcup olur diye. Gercekten uzuluyorum, bu kadar kendilerini paralamalarina gerek yok. Evet fotografin konumuzla bir ilgisi yok ama bebis cok tatli.
Gecen haftasonu okulun senlik haftasiydi. Bir geldim okula, her yer ogrencilerin yemek sattiklari onlarca cadirla dolmus. Bir suru de etkinlik, konser falan vardi. Japonya'nin ortalama okullarindan biri olan bu okulun Turkiye'nin en iyi okullarinda olan Bogazici'nden kat kat ustun oldugunu, ogrenciye kendini gelistirmesi icin bir cok firsatlar yarattigini yine gordum bu senlikler sebebiyle.Neyse ortam tam bir pazar ortamiydi. Heryer insan kayniyor ve "gel gel sushiye geeeeel" ve ya " en ucuz ahtapot burda gel abla bizden al" diye bagiran ogrencilerle doluydu okul. Bir de cadilar bayrami sebebiyle tuhaf kiyafetlerle dolasan ogrenciler de eklenince bayagi enterasan oldu.
Senliklerin ikinci gunu uluslararasi festival gunuydu. Biz de Pinarla Turkiye masasinda durduk tum gun. Sadece ogrenciler degil okulun bulundugu semtin halki da gelince doldu doldu tasi masamiz, cok yorulduk. Cevre halki ve okulun Japon ve Japon olmayan ogrencileri tarafindan Turkiye hakkinda en cok bilinen ve sorulanlar sunlardi:-Turk dondurmasi ( Maras dondurmasi demek istiyorlar)
-Ana diliniz Ingilizce mi? ( Niye Ingilizce olsun? )
-Turkler hep boyle guzel mi? Bir fotograf cekilebilir miyiz? (Gozlerimin buyuk olmasi sebebiyle cok prim yaptigimi soylemistim :))
-Avrupa Birligi'ne yillardir basvurup kabul edilmiyorsunuz...
-Baskentiniz Istanbul degil mi?
-Siz de cubukla mi yemek yiyorsunuz? ( Ne alaka? )
-Ilhan Mansiz
Goruntu olarak en cok ilgi ceken masalardan biri bizimkiydi. Zira cezvesiyle, patikleri ve yemenileriyle baska turlusu de beklenemezdi zaten. Ama ortam olarak en cok Guney Amerika ulkelerinin bulundugu kismi sevdim ben. Cok neseli, hafif gurultulu, sen sakrak insanlar. Bir de gunun sonunda hep beraber Salsa, Merenge filan yaptirdilar super oldu. Keske Turkiye'de Guney Amerika'da olsaydi diye dusunmedim degil bir an.Gelelim Japonya ve Japonlar hakkinda bilinmeyenlere. Festivalde masamiza cekik gozlu olmayan bir kiz geldi. Babasinin anneannesi Turkmus. Yani babasi Japon-Turk karisik. Annesi Perulu. Kiz da Peru'da dogmus, 8 yasinda da yani 10 yil once Japonya'ya tasinmislar. Yaninda kardesi de vardi, oyle konusurken muhabbet ilerledi, festival bitiminde beraber yemege gittik. Cok hos sohbet, kafasi calisan ve cok dolu bir kiz. Geldigimden beri boyle bir Japonla karsilasmamistim. Anlattiklariyla Japonya'da 2 aydan sonra ilk defa kultur soku yasadim sanirim. Gelelim anlattiklarina.
Japonya'da hayat "%100 Japon" olmayanlar icin cok zormus. Vatandaslik almak nerdeyse imkansizmis. Vatandaslikla hemen hemen ayni ozelliklere sahip sinirsiz vize tarzi birsey varmis ama Japon pasaportuna sahip olmak cok zormus. Bir tartisma programinda bu konu gundeme gelmis. Bir tarafta Japonya'da dogmus buyumus, Japonya'yi vatan bilen ama cekik gozlu olmayanlar, diger tarafta Japon milletvekilleri. Milletvekilleri bu insanlarin vatandaslik almasina sacmasapan bahanelerle karsi cikmislar hep. Sonra halka anket yapilmis sizce vatandaslik verilmeli mi diye. Halkin %80i de verilmemesi icin oy kullanmis. Yabanci uyruklular doktor, avukat, polis veya ogretmen olarak da kesinlikle is bulamiyorlarmis. Ozel sirketlerde yonetim veya ekonomi alaninda is bulabilen azinliklarin da yukselmesi cok zormus. Zaten daha onceden de Turkiye'deki Japon sirketlerinde de Turkler'e ayri Japonlar'a ayri maas politikasi oldugunu ve Turkler'e cok farkli davranildigini duymustum.
Koreli veya Cinliyseniz hayat daha da zormus. Japonya Kore'yi isgal ettigi sirada Kore'den calistirma amacli bir suru insan getirilmis zorla. Ikinci Dunya Savasi'ndan sonra Kore'den cekilirken bu insanlara da artik gidebilirsiniz ozgursunuz denmis. Ama beraberlerinde tek kurus bile goturmemek sartiyla. Bu durumda Kore'de hicbirseyleri olmayan bu insanlar gidememisler, kalmak zorunda kalmislar ve ayrimciliga mazur kalmamak amaciyla vatandasliklari olmamasina ragmen pek cogu isimlerini degistirmis. Yine Cinli veya Koreliler 4 kusaktir Japonya'da dogup buyumus olsalar bile vatandaslik almalari imkansiza yakinmis.
Bunlari anlatan Sofia isimli arkadasim da babasi Japon olmasina ragmen Japon vatandasi degil. 20 yasina gelince vatandaslik almak icin basvurup son derece zor olan bir sinava girmesi gerekiyormus. Peru'dan Japonya'ya geldiklerinden yani 8 yasindan beri cok zor gunler yasamislar. Ilk geldikleri yil bir gun kardesiyle okuldan donerlerken mahallenin Japon cocuklari ulkenize geri donun pis yabancilar diye bunlari dovmusler bile. Ilkokul, ortaokul ve lise hayati boyunca cekik gozlu olmamasi dolayisiyla hep dislanmis ve dogru duzgun bir arkadasi olmamis. Kardesi de ayni sekilde. Ev ararken de cok zorlanmislar hep. Japoncalari dogal olarak Japon gibi oldugu icin telefonda emlakciyla konusurken bir sorun olmuyormus. Eve bakmaya gittiklerinde bunlarin cekik gozlu olmadigini gorunce evin satildigini soyleyen cok emlakci olmus. Kiz da gecen yildan beri azinliklarin haklarini iyilestirmeyi amaclayan bir dernegin toplantilarina gidiyormus. Normalde Japon vatandaslari icin zorunlu olan egitim azinliklar icin zorunlu degilmis. Bu dernek sayesinde bu sene azinliklara da zorunlu hale getirilmis bu yil. Kucuk birsey de olsa yine de cocuklarimiza daha iyi bir Japonya birakma adina bir adim diyor kendisi. Cok zorluk yasamis ama umutlu ve mucadeleyi de birakmamaya da kararli. Ben bunlari duyunca gercekten soka girdim. Kibar, sonsuz saygili Japonlarin iclerinde ne firtinalar kopuyormus megersem.
Tabi bir de bir Japon tarafindan dinlemek lazim bu konuyu ama bunlara cevap verebilecek Japon genci pek fazla olacagini zannetmiyorum cunku genelde boyle konularla ilgilenmiyorlar. Yoshikolar'a gidince belki de Yoshiko'nun ailesiyle konusabilirim ama hassas ve konusulmayacak bir konu da olabilir bilemiyorum, Japon kulturu sonucta anlamak imkansiz.Fotograf yine anlamsiz. Bos kalmasin dedim. Gittigim baska bir Turk Restorani. Rakiplerimi yavas yavas taniyorum.
Bu da markette buldugum milka cikolatali gofret. Evet bildiginiz uzerinde "yeni cikolatali gofret" yaziyor. O kadar Japon cikolatasinin icinde gorunce bir anda carpti gozume. Sevindim, aldim.
